Wat is zelfkatherisatie?

Zelf legen van de blaas met een katheter

Ervaar je problemen met het legen van je blaas en denk je dat zelfkatheteriseren mogelijk een oplossing is, ga dan naar je huisarts. Die kan je dan doorverwijzen naar een uroloog of zal je eventueel doorverwijzen naar een uroloog of een continentie-verpleegkundige. Houd een plasdagboekje bij enkele dagen voor je afspraak. Zo ben je goed voorbereid en help je de arts of verpleegkundige bij de diagnose.

Waarom moet je jezelf katheteriseren?

Er zijn verschillende redenen om zelf te moeten katheteriseren.

Zelfkatheteriseren is een effectieve methode om de blaas goed te legen als er steeds urine achterblijft of als zelf plassen niet goed meer lukt. Door het niet goed kunnen leegplassen blijft er urine achter in je blaas. Dit wordt ook wel urineretentie genoemd.

Verschijnselen van urineretentie zijn:

• Buikpijn in de onderbuik
• Ongewild urineverlies
• Vaak kleine beetjes plassen
• Niet kunnen plassen of druppelsgewijs plassen
• Constant een gevoel dat je moet plassen
• Steeds terugkerende blaasontsteking
• ‘s Nachts vaak moeten plassen.
• De plas moeilijk kunnen ophouden.
• Moeilijk kunnen plassen doordat het plassen bijna niet of langzaam op gang komt.
• Na het plassen blijft de urine doordruppelen of nadruppelen
• Branderig gevoel of pijn bij het plassen.

Ga met dit soort klachten altijd naar je huisarts. Er kan dan worden onderzocht of er sprake is van urineretentie. Dit wordt gedaan door de blaas een aantal keer te legen met behulp van een katheter na een spontane plaspoging. Als er na het plassen steeds een bepaalde hoeveelheid urine in de blaas achterblijft, is dat een reden om met zelf katheterisatie te starten.
 

Dit lijkt ingrijpend maar doordat je blaas echt leeg is verdwijnt het gevoel dat je vaak moet plassen en het ongewild urineverlies.
 

Dit geeft jou weer vrijheid, waardoor de kwaliteit van je leven aanzienlijk kan verbeteren. In de afgelopen jaren is zelfkatheteriseren met een eenmalige katheter daarom een belangrijke behandeling geworden bij plasproblemen en blaasretentie.

Redenen om zelf te katheteriseren

Zelfkatheteriseren is een effectieve methode voor het behandelen van urineretentie. Dit geeft jou weer vrijheid, waardoor de kwaliteit van leven aanzienlijk verbetert. In de afgelopen jaren is zelfkatheteriseren de voorkeursbehandeling geworden voor de behandeling van neurogene blaasdisfunctie. Deze kan ontstaan door aandoeningen als een dwarslaesie, spina bifida of Multiple Sclerose (MS).
 

Zelfkatheteriseren wordt pas geadviseerd nadat een arts alle aspecten van het ziektepatroon zorgvuldig heeft overwogen. Ook wordt eerst onderzocht of er sprake is van urineretentie. Dit wordt gedaan door de blaas een aantal keer te legen met behulp van een katheter. Als er steeds een bepaalde hoeveelheid urine in de blaas achterblijft, is dat een reden om met zelf katheterisatie te starten.

Bruikbare tips voor zelfkatherisatie

• Als het nog lukt, probeer dan altijd eerst zelf te plassen op het toilet.
• Lukt dit niet, leeg dan je blaas door zelf te katheteriseren.
• Probeer jezelf aan te wennen elke 3 tot 4 uur te plassen.
• De hoeveelheid urine die achterblijft na het plassen, bepaalt of je moet katheteriseren. 
• Probeer 1,5 tot 2 liter per dag te drinken, tenzij je een vochtbeperking hebt.

Samen met je verpleegkundige, maak je een schema. Dit kan er als volgt uitzien.

Als je niet meer zelf kan plassen
Katheterfrequentie: vier tot zes keer per dag. Per keer mag de hoeveelheid urine niet meer dan 500 milliliter zijn . Als dit wel zo is, mag je een keer extra katheteriseren.
 

Als je nog zelf kan plassen
Als je nog wél zelf kan plassen, dan hangt het af van de hoeveelheid urine hoe vaak per dag je katheterisatie moet toepassen. 

• Tussen 400 - 500 milliter: vier keer per dag katheteriseren.
• Tussen 300 - 400 milliter: drie keer per dag katheteriseren.
• Tussen 200 - 300 milliter: twee keer per dag katheteriseren.
• Tussen 100 - 200 milliter: afhankelijk van de hoeveelheid die je plast kan je in overleg met de behandelaar, mogelijk stoppen met katheteriseren of dit alleen doen voordat je gaat slapen.

Mogelijke problemen bij zelfkatherisatie

Een van de meest voorkomende complicaties bij zelfkatheteriseren is een urineweginfectie. Neem contact op met je arts als je hier last van hebt.

 De symptomen die op een urineweginfectie kunnen wijzen zijn:

• Een branderig gevoel
• Koorts
• Een grieperig gevoel
• Een troebele en onaangename geurende urine
   

Neem in het geval van het bovenstaande symptomen contact op met je arts. Verhoog ook de vochtinname.
 

Wat te doen als je bloedt tijdens het katheteriseren?
Het slijmvlies van je plasbuis is kwetsbaar en kan beschadigen en gaan bloeden. Dit wordt minder als je een tijdje katheteriseert, maar kán nog steeds voorkomen.
 

• Probeer wat meer te drinken
• Als het bloeden na twee dagen niet over is of je kan niet meer plassen of katheteriseren, neem dan contact op met je behandelaar
  

Wat als zelfkatheriseren niet lukt?

• In het begin kan je erg gespannen zijn voor de handeling. Probeer een andere houding aan te nemen of bekijk het katheterisatieschema nog een keer en bekijk of je alle stappen nog goed uitvoert. 
• Probeer het nog een keer na een uur. Lukt het dan nog niet, neem dan contact op met je behandelaar.

Hoe kies je de juiste eenmalige katheter?

Je kunt gratis een proefpakket aanvragen maar zorg dat je een plasprobleem eerst bespreekt met je dwarslaesie- verpleegkundige of continentie-verpleegkundige. Zelfkatheteriseren is een handeling die eenvoudig is aan te leren, maar wel goed moet worden uitgelegd. Je kan hier dus niet zomaar zelf mee starten.

Alle onderwerpen in één oogopslag

^{*Bescherming van persoonsgegevens}

^{De bescherming van de persoonsgegevens van onze klanten is zeer belangrijk voor ons en wij nemen dit zeer ernstig. Jouw persoonsgegevens zijn onderworpen aan gegevensbescherming en zullen alleen worden verzameld en opgeslagen om te voldoen aan deze aanvraag. Wij zullen jouw gegevens in geen geval doorgeven aan derden buiten de B. Braun-groep. Onze medewerkers zijn getraind in het omgaan met persoonsgegevens en zijn verplicht zich te houden aan de voorschriften voor gegevensbescherming.}

^{We vragen je daarom akkoord te gaan met het volgende: "Ik heb het gegevensbeschermingsbeleid gelezen en ga akkoord met de verwerking van mijn persoonsgegevens volgens het gegevensbeschermingsbeleid. Ik kan mijn toestemming op elk moment intrekken".}